[mceylan]

ŞAHNAME-FİRDEVSİ ve İRAN(1)


Mustafa CEYLAN
*******************


-BÖLÜM: 1

370/981 Yılında yazmaya başladığı "Şahname ya da Şehname"adlı eserini ilâvelerle 394/1004 yılında tamamlayan Firdevsî, eserini bitirdiği yıl 37 yaşındaki oğlunun vefat acısını yaşamış. Geçim sıkıntısına da düşen şair,

"Çok sıkıntı çektim bu otuz yılda
Dirilttim İranlıyı ben bu Farsçayla..."

dediği ve toplam 50 İran hükümdarını öve öve bitiremediği, efsâneleştirip her birini, özellikle Türk Milletine düşman edip; EFRASİYAB, yani ALPER TUNGA' yla çarpıştırdığı, kendince düş dünyasından çıkarıp, İran milliyetçiliği ile yoktan- sıfırdan İranlıyı dirilttiğini anlattığı eserini o dönemin en ünlü Türk Hükümdarı GAZNELİ MAHMUD'a sunmak ve karşılığında büyük bir "altın yağmuru" na kavuşmak istemiştir. İstemiştir istemesine ama, Gazneli Mahmud, onun beklediği ilgiyi kendisine ve eserine göstermemiş, şair, hayâl kırıklığı içinde yana-sızlaya-hattâ nefret duygularıyla taşlamalar da yazarak köşesine çekilmek durumunda kalmıştır.

Şimdi, tarafsız bir analizle Kutadgu Bilig'e, Safahat'a, Atebet'ül Hakayık'a bakıyorum, sonra da gelip bu Firdevsi' nin eserine bakıyorum. İnanın, arada müthiş bir anlayış ve seviye farkı, hattâ kalite farkını görüyorum. 

Firdevsi, açık açık İran adıyla bir Millet yaratmaya çalışmış.
Muhayyilesinden bulup çıkardığı kahramanlarla, hattâ kahramanların oğluyla; İran Hüdaynamelerini, Âvesta tefsirlerini bile geride bırakan bir düş bahçesi sunmaktadır. 

Fidevsi İran'ın millî şairi, Akif'de bizim millî şairimiz. 

Her ikisini mukayese etseniz, Şehname ile Safahat' ı karşılaştırsan; her iki şairi imbikten süzercesine mukayese etsen birisinin muhteşem üstü muhteşem olduğunu, ötekinin de yırtına yırtına, tarihi tersine çevirerek, hakikatlerin üstünü örterek, yanıltarak, yer yer balçıkla sıvayarak kendi egosunun türküsünü söyleyen bir şair olduğunu göreceksiniz...

İran'ın millî şairinin millî destanıymış Şehname... Hep böyle söylediler, böyle bellettiler bize.

Madem ki öyle, bu Şehname'de ne var? İçindekiler, fihristi, konularının ana başlıkları nedir diye soracak olursanız, isabetli bir soru sormuş olursunuz ki, bölüm başlıklarından eserin içinde nelerin olduğunu çıkarmak- öğrenmek ve bilmek kolay olur.

Biz de bu düşünceden hareketle, "yorumsuz" olarak, Şehname'nin içindekileri sunalım istedik.

BUYURUN...
ŞEHNAMENİN İÇİNDEKİLER :

-Tanrı'yı övüş, Aklı Övüş, Âlemin yaradılışı, İnsanın yaratılışı, Güneşin yaratılışı, Ay'ın yaratılışı, Hazreti peygamber'i ve Ashâbını övüş.

-Şehname'nin yazılışı, şair Dakikî'nin macerası, Kitabın yazılışı ve bir dostu öğüdü, Mehmed oğlu Ebu Mansur'u övüş, Sultan Mahmud'u övüş.

-Acem Padişahlarının ilki olup 30 yıl saltanat süren Keyûmers'in tahta geçmesi ve Ehrimen adlı ifritin onu kıskanması.

-Hûşeng : Saltanı 40 yıldı.

-Tehmûrs: Saltanatı 30 yıldı

-Cemşîd : Saltanatı 700 yıldı

-Dahhâk : Saltanatı 1000 yıldı, Dahhâk'ın Demirci Kâve'yle Macerası.

-Ferîdun : Saltanatı 500 yıldı, Ferîdun'un yeryüzünü oğulları arasında paylaştırması.

-Menûçehr: Saltanatı 120 yıldı

-Zâl'in doğması

-Sâm'ın Zâl'e padişahlık vermesi

-Rüstem'in Doğması

-Nevzer : Saltanatı 7 yıldı

-EFRÂSİYÂB'ın İRAN' a GİTMESİ, Barman'la Kubat'ın Savaşı ve Kubat'ın ölmesi, 

EFRASİYÂB'ın NEVZER'LE yeniden savaşması, 
NEVZER'in EFRASİYÂB ile üçüncü defa savaşması, 
NEVZER'İN Efrasiyâb'a tutsak olması, 

Vîse'nin oğlunu ölü bulması, Şemâsâs ve Hazervân'ın Zâbilistân'a saldırması, Zâl'ın Mihrâb'ın yardımına gelmesi, 

EFRASİYÂB'ın Nevzer'i ÖLDÜRMESİ,
Zâl'in Nevzer'in öldürülmesini duyması, Eğrirer'in kardeşi tarafından öldürülmesi, 

-TAHMASB'IN OĞLU ZEV: Saltanatı 5 yıldı.

-GERŞÂSP: Saltanatı 9 yıldı.

-Rüstem'in Rahş'ı yakalaması, 

-Zal'in EFRASİYÂB'a karşı ORDU GÖNDERMESİ, 

Rüstem'in Keykubat'ı Elburz Dağından getirmesi,,

-KEYKUBAT: Saltanatı 100 yıldı.

-Rüstem'in EFRASİYÂB'la SAVAŞMASI
-EFRASİYÂB'ın babasının yanına gitmesi

Peşeng'in Keykubat'tan barış istemesi, Keykubat'ın İstâhr'a gitmesi, 

-KEYKÂVUS: Saltanatı 150 yıldı.

Zâl'in Kâvus'a öğüt vermesi, Kâvus'un Mazendaran'a gitmesi, Kâvus'un Zal'e haber yollaması, Rüstem'in Yedi övün yolundan gitmesi, 

Birinci Övün:
Rahş'ın Aslanı öldürmesi,

İkinci Övün:
Rüstem'in susuzluktan bitkin düşüp bir koyunun klavuzluğuyla çeşmeye ulaşması,

Üçüncü Övün:
Rütem'in ejderhayı öldürmesi, 

Dördüncü Övün:
Rüstem'in cadı karıyı öldürmesi

Beşinci Övün:
Ulât'ın Rüstem'in elinde tutsak olması, 

Altıncı Övün:
Rüstem'in devlerden Erjeng'le savaşması,

Yedinci Övün:
Rüstem'in akdevi öldürmesi, Kavus'un Mazendaran padişahına mektup yazması, Rüstem'in Mazenderan Padişahının yanına elçilikle gitmesi, Kavus'un Mazenderan padişahıyla savaşması, Kavus'un İran'a dönmesi ve Rüstem'e izin vermesi, Kavus'un Hameveran, Berber ve Mısır padişahlarıyla savaşması, Kavus'un Hameveran padişahının kızı Sûdâbe'yi istemesi, Hemeveran Padişahının Kavus'u tuzağa düşürmesi, 

EFRASİYÂB'ın İran'a hücum etmesi, 

Rüstem'in Hameveran padişahının yanına gitmesi, Rüstem'in üç padişahla savaştıktan sonra Kavus'u hapisten kurtarması, 

-Kavus'un Rum Kayserine ve EFRASİYÂB'a haber göndermesi, 

Kavus'un yeryüzüne Yeni bir düzen getirmesi, Şeytan'ın Kavus'u ortadan kaybetmesi ve Kavus'un göklere çıkması, Rüstem'in Kavus'u alıp gitmesi, 

**********************
Burada biraz duralım ve bir kaç cümle ile gülden bir virgül atalım olmaz mı?

Evet, Yukarıda Şehname'nin içindekileri, işte bu noktaya kadar, yani : Kavus'un Rum Kayseri'ne ve EFRASİYÂB'a mektup yazması bölümüne kadar sıraladık.

İranlı padişahların hüküm sürdüğü zaman dilimlerine ne dersiniz?
40,30,100,700,1000 yıl devam eden hakimiyet. Eserin ne kadar hayâlci olduğunu ortaya koymaya yetmektedir.

Bizim ALPER TUNGA' mıza, yani, Farslılara göre EFRASİYÂB' a gelelim. 

Şair, 120 yıl hakimiyet süren Menuçehr zamanında önce RÜSTEM 'i doğurur, sonra da birdenbire konunun içine İran şahı Nevzer zamanında EFRASİYÂB'ı İran'a getirir, ardından Bizim Alper Tunga'mıza Nevzer'i öldürtür...

Ve Nevzer döneminden itibaren, Şehname'NİN ANLATIMINDA TEK KONU VARDIR EFRASİYÂB... Bir insan ömrü ile asla bağdaşmayacak uzunca bir süre bizim Efrasiyâb ona göre yaşamış ve İranlılarla savaşmıştır.

Eserin daha yarısına bile gelmemişken, Efrasiyâb; bu destanda, İran Padişahlarından

-Nevzer-7 yıl
-Tahmasb oğlu Zev-5 yıl
-Gerşâsp:9 yıl
-Keykubat:100 yıl
-Keykâvus:150 yıl olmak üzere tam tamına 271 yıl eder ki sadece, eserin bu kısmında 271 yıl ve artı savaşacak yaş en azından 25 olsa, Efrasiyâb'ın yaşının 296 olması gerekir.

Bakalım, eserin sonunda Efrasiyâb kaç yaşına gelecek?
Takip edip göreceğiz...

İlerleyen sayfalarda-içindekilerde-eserin sonuna kadar takip edelim hele, daha neler göreceğiz.

Bir milletin milli destanı, bir başka milleti, Türk Milleti' ni karşısına alarak, Kürt, Mısırlı Berberileri ve başka milletleri aşağılayarak, onlara gerekçesiz, hakikat dışı, sırf yok olmuş, silinmiş, hattâ kökeni ARİAN ÇİNGENELİĞİ'ne dayanan bir toplumu uyandırmak için yazılırsa böyle olur işte. Efsânelerle hamur edilerek, kendilerine göre 60.000 beyitten oluştuğu belirtilen Şehname' de İranlılar'ın Araplara yenilmesinden 400 yıl sonra X.yüzyılda kaleme alınarak, kaybolmuş bir İran toplumu diriltilmeye çalışılmıştır.

------------------------Devam edecek-------------------