[mceylan]

İZZETTİN YUSUF AKSARAYİ




Mustafa CEYLAN

 

Sözümüz Ankara’daki “Şeyh İzzettin Mescidi” hakkında bilgi vererek başlamak istiyorum.

“Şeyh İzzettin Mescidi”

Yapı tarzından XIV. Yüzyılda yapılmış olduğu tahmin edilen Şeyh İzzettin Mescidi aynı isimdeki mahallenin yan sokağında bulunmaktadır.

Boyuna dikdörtgen plandaki mescit çok küçük bir yapı olup kerpiç duvarlıdır. Yapının bu kadar küçük olmasına mukabil, üst örtüyü teşkil eden ahşap tavanı, Ankara’daki genç Selçuklu erken   Osmanlı camilerinin hususiyetlerini taşımaktadır. Tavan kirişlerinin kenar birgileri uçları kavisli olarak sıralanmıştır. Mescidin mihrabı kıble duvarlarının yarısını kaplamış olup, mihrap nişi 5 kenarlı ve köşelerde iki sütunçe ile süslenmiştir. İki kitabe bordürü ile 3 tarafı çevrilmiş olup mihrap mescidin esasen çok dar olan kıble duvarında nisbetsiz bir görünüş arz eder. Mihrap nişinin üzeri makaralar ve en üstte tavan hizasında bir sıra palmetle nihayetlenir. Mescidin  kuzey kısmında giriş kapısının hemen üzerine sonradan yapılmış ahşap bir kadınlar mahfili bulunur.

Minare ahşap ne çok küçüktür. Mescidin yanında evvelce Şeyh İzzettin Türbesi bulunduğu söylenirse de bugün mevcut değildir. Türbeye ait kitabe bugün Ankara Etnoğrafya Müzesinde bulunmaktadır.” (* )

*   *
*

“Çocukluk dönemi örgenimi üzerinde gelenekse söylenti niteliğindeki bilgilere göre ilk hocası Şeyh İzzettin adında birisi imiş. Bugün Hacı Bayram semtinde bir türbesi gömülü ve halkın ziyaret edip adak adadığı bir yatır olan Şeyh İzzettin’in onun nasara yansuru, yani Arapça hocası olduğu söylenir.

Şeyh Hamidi-i Aksarayî onun şeyhi, maneviyat bilgilerinde hocasıdır. Ancak o çok daha sonra, müderris iken yaşamına karışan ve onu ermişliğe götüren yolda kılavuzluk eden bir kimsedir.

Şeyh İzzettin adı arşivimizdeki belgelerden bir kaçında geçer.

(*) Türkiye’deki Vakıf Akideler ve Eski eserler a.g.e. sayfa: 377-378

Fuat Bayramoğlu İzzettin Yusuf Aksarayi hakkında eserinde verdiği bir başka dipnot’da şöyledir.

“Hacı Bayram müridleri arasında Bursalı Tahir Bey’in, İzzettin Yusuf Aksayî, Şeyh Hamideddin Aksarayi’nin oğlu ve Hakiki mahlasını almış olan İzzeddin Yusuf’tan başka birisi ise hakkında fazla bilgi edinilmedi. Şeyh İzzeddin adı Haı Bayram-ı Veli ile birlikte anılan adlandandır. Bu adda bir hocası olduğu söylendiği gibi bir müridi olduğu da söylenmektedir. Ankara’da adına bir mahalle ve mescit bulunan Şeyh İzzeddin hakkındadaha önce bilgi verilmiştir. (bakınız: not 9)

*     *
*

“ Bir insan Müslüman olabilir, tahsilli ve akıllı olabilir. Hattâ iç hayatı münkir olmaz da, yine tasavvuf ve irşada ehil bir zat ile karşılaştığı halde, o zat ilâhi iradeyle kendisini ona bildirmezse dünyalar bir araya gelse onun feyizlerinden haberdar olamaz.” (    )

“Sadık bir mürid için Ehlisünnet Velcemeat Mezhebi üzere itikadını düzeltip ilâhi emirlere intisal, nehillerden ve kötü şeylerden kaçınmak ve bid’atlerden sakınmak, açık emin ve nehillerde hareket ve amel, ihvaniyle ülfet ve muhabbet, cemaatı müslimiyne devam, tam tevecühle ve tam bir fikirle zikre devam, seyidi Enam aleytevekkül devamlı abdest, lüzumsuz söz ve şeyleri terk, işrak namazı kılmık, daha evvâbiyn ve teheccüt namazı iki doğuş arası yani Allahü Azimüşşanı tefekkür ve başka her şeyi tefekkürde terk etmek, kullukda daim olmak, doğru yold kaim, Sâdât, Kiram Efendilerimizin ervahı kudsiyelerinden feyiz arzusunda bulunmak, bütün bunlar tarikatı aliyenin âdâp ve şartlarındandır.

*    *
*
(     ): Mehmed Raif Efendi, Mekâsıda’t-Tâlibiyn, İstanbul-Osmanlı yanevi Sayfa: 187